СЭТИННЬИ ЫЙА – БАЙАНАЙ ЫЙА

Һук, Һук, Һук!

Дьолуону тосхойооччу

Баай Байанай эһэм,

Бэттэх көрөн

Мичик гын!

Дом!
(Дабыл)

Ый бэлиэлэрэ

Таҥарата: Байанай.

Ойуута: ох.

Тыла: һук.

Суолтата: сатабыл, булуу-талыы.

Сүрүн туома: Байанайга сүгүрүйүү.

Мала: хойгуо.

Тыаһа: хобо

Үүнээйитэ: долохоно.

Көтөрө: улар.

Кыыла:  киис.

Аһа: хаан.

Ый билгэтэ

2 – ыанньыйбыт былыт халлааны бүрүйдэҕинэ, кыһына ичигэс, оттон тымныйан бүрүйдэҕинэ, кыһына- тымныы.

8 – балык миинин курдук былытырдаҕына, тымныы кэлэр. Былытырдаҕына – кыһын итийэр, хаардаатаҕына – саас хойутуур. Идэһэ сүөһү өлөрүллэр.

12 — ымыы чыычаах тэлгэһэҕэ мустар. Туллук тэлгэһэҕэ түһэн, от сыатын сиир.

15 — өрүскэ муус халыҥа 40-45 см буолан, чэпчэки уйуктаах массыынаҕа суол аһыллар.

21 – сис былыт, оччоҕо ахсынньы 19 диэри ичигэс.

22 – ый туолуута. Былытырдаҕына, ахсынньы 4-гэр диэри ичигэс. Дьүкээбил уоттаннаҕына, былыт (ичигэс)  кэлэр.

28 – сис былыттаах буоллаҕына, халлаан итийэр, от-мас кырыаран ылыа.

29 – үчүгэй күн – үтүө кыһыҥҥа, куһаҕан күн-куһаҕан кыһыҥҥа.

Сэтинньи – айан суола туруута.

Хаар халыҥнык тустэҕинэ, сылаас кыһын буолар.

Куобах этэ сыалаах буоллаҕына – кыһына тымныы.

Илинтэн тыалырдаҕына —  былыт кэлэр, халлаан сылыйар.

Бэлиэ күннэр

08.11 – Миитэрэйэп. Миитэрэйэпкэ Дьыл оҕуһун биир муоһа үүнэр, тымныы буолар.

11.11 – уһулуччулаах общественнай  политическай деятель, саха советскай литературатын төрүттээччи, филолог П.А. Ойуунускай төрөөбүтэ (1893-1939).

14.11 – Саха литературатын төрүттэччилэриттэн биирдэстэрэ, общественнай политическай деятель Анемподист Иванович Софронов – Алампа төрөөбүтэ (1886-1935).

22.11 – Народнай суруйааччы, общественнай деятель Н.Г. Золотарев – Николай Якутскай төрөөбүтэ (1908-1998).

25.11- Олоҥхо күнэ.

30.11-Хомус күнэ