1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars (1 votes, average: 5,00 out of 5)
Загрузка...
344 views

«Өбүгэ сирэ Даркылаах» кинигэ биһирэмэ

Сайыммыт барахсан салаллан кэлэн, от-мас силигилии ситэн, ыһыах ыһар , айыылартан алгыс ылар, самаан сайыммыт үгэннээн турар кэмигэр бэс ыйын 24 күнүгэр Октябрьскай нэһилиэк бочуоттаах олохтооҕо үөрэҕирии үлэтин бэтэрээнэ, Варвара Федоровна Решетникова күн сирин көрдөрбүт “Өбүгэ сирэ Даркылаах” кинигэтин биһирэмэ Тыараһа нэһилиэгин “Алгыс” норуот айымньытын дьиэтигэр буолан ааста.
Варвара Федоровна оҕо отон саастара Даркылаах алааһыгар ааспыта. Төрөппүттэрэ Ирина Ильинична, Федор Прокопьевич Толстяковтар бүгүрү, үлэһит холкуостаахтар этэ. Варвара Федоровна нулевой кылаастан Чөркөөх оскуолатыгар киирбитэ, онтон 1 кылааска Тыараһаҕа үөрэммитэ.
Салгыы 1968 сыллаахха орто оскуоланы бүтэрэн ситии — хотуу аттестатын ылан оччотооҕу «Оскуола-производство- ВУЗ» диэн хамсааһынынан салайтаран, 2 сыл фермаҕа үлэлиир.
1972-1975 сс Дьокуускайдааҕы культпросвет училищетыгар кэтэхтэн үөрэнэн библиотекарь идэтин ылан ,Чөркөөх орто оскуолатыгар оскуола библиотекарынан, социальнай педагогунан, музей сэбиэдиссэйинэн барыта 25 сыл таһаарыылаахтык үлэлиир. Онтон 10 сыл Таатта гостиницатыгар “Золотинкаҕа” администраторынан, сэбиэдиссэйинэн.
Общественнай үлэлэрэ:
Комсомол сэкирэтээриттэн саҕалаан, түөлбэ начальнигынан, норуот сэтээтэлинэн, нэһилиэк депутатынан таһаарыылаахтык  үлэлээбитэ. Кини “Иэйии түһүлгэтэ” СР суруйааччыларын чилиэнэ Лукачевскай Иннокентий Дмитриевич салайааччылаах, олохтоох автордар түмсүүлэригэр чилиэнинэн, уонна РФ наукаҕа уонна уопсай үөрэхтээһин бочуоттаах үлэһитэ, үөрэҕирии үлэтин бэтэрээнэ Кычкина Полина Федоровна салайааччылаах “Утум” үөрэҕирии үлэтин бэтэрээннэрин үйэтитии түмсүүтүгэр дьарыктанар. Варвара Федоровна 10-тан тахса кинигэ автора ол иһигэр “Чөркөөх» кинигэ 1,2 томнарын уонна “Чөркөөх — саха саарыннарын биһигэ” кинигэ кыттыгас автора буолар.
Ыраахтан чугастан кэлэн, алааска олорон ааспыт өбүгэлэрин сыдьааннара, тыыннаах ситимнэрэ, ыччаттара бу дьоро күҥҥэ мустан олороннор, кинигэ тула санааларын үллэстиннилэр Даркылаах алааһын истиҥник-иһирэхтик аҕыннылар.
Тыараһа нэһилиэгин Даркылаах алааһын билиһиннэрэр буоллахха:
1939-1956 с.с. Ленин аатынан колхоз киинэ, 1956-1967 с.с бөдөҥсүйбүт учаастага . Колхуос киинэ буолан, элбэх оҕо төрөөн-ууһаан, тигинэччи үлэлээн- хамсаан ааспыт, ытык- мааны дьонноох Даркылаах барахсан…
Биир дойдулаахпыт ытык киһи, мындыр Куонаан Боппуок дьоҥҥо кэпсээн хаалларбытынан оччотооҕу Ленин аатынан холкуос “сирэ — уота 99 алааһы хабан сытар100 толоруоҕу биир алааһы булбатым” — диирэ үһү.

Бу дьоро күн Даркылаах алааһыгар өйдөбүнньүк бэлиэ турда. Өйдөбүнньүк бэлиэни норуот маастара СӨ үөрэҕириитин туйгуна, Тыараһа нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо Николай Моисеевич Мордовской уонна Савва Романович Бучугасов толкуйун тобулан, маастардаан оҥордулар.
Бэлиэ суругун Тыараһалар бэйэбит кыыспыт Попова Вероника Васильевна Дьокуускайга “Сириус” рекламнай бэчээттиир хампаанньаҕа ситэрэн, оҥорон көмөлөстө. Тыараһа нэһилиэгин баһылыга Турнин Прокопий Прокопьевич, Кладкин Сергей Федорович, Турнин Назар Петрович, Бучугасов Роман Романович, Полускин Макар Петрович, Черосов Макар Филиппович, Собакин Юрий Николаевич, Собакин Павел Николаевич уонна Попов Николай Васильевич сиэрин-туомун толорон, өйдөбүнньүк бэлиэни, үөрүүлээх быһыыга-майгыга туруордулар.
«Алгыс» норуот айымньытын дьиэтин фойетыгар биһирэмҥэ сыһыаннаах быыстапка турда. Даркылаах алааһыттан төрүттээх суруйар талааннаахтар кинигэлэрэ, буклеттар, фотопланшеттар, хаһыат ыстатыйаларыттан тиһиллибит паапкалар кэчигирэстилэр. Алааска олорбут дьон- сэргэ ыччаттара төрөппүттэрин, бэйэлэрин оҥорбут оҥоһуктарын аҕалан уурдулар. Киэҥ историялаах интэриэһинэй быыстапканы дьон сэҥээрэ- кэрэхсии көрдө.
Кинигэбит биһирэмэ эҕэрдэ кэнсиэринэн саҕаланна. Ыллам ырыаларынан эҕэрдэлэрин тиэртилэр СӨ культуратын туйгуна Федора Собакина, Анна Решетникова, Таатта нэһилиэгин аҕам саастаахтарын “Ситим” үҥкүү бөлөҕүн салайааччы Агафья Савватеева эрчимнээх “Цыганскай үҥкүүтүн”, “Нуучча норуотун үҥкүүтүн” , Варвара Федоровна кырачаан сиэн кыыс чобуо хоһоонун ытыс тыаһынан көрүстүлэр.
Дьоро күҥҥэ Таатта улууһун сэбиэтин бэрэсэдээтэлэ, улуус депутата Маргарита Арисовна Попова Варвара Федоровнаҕа “ Уопсастыбаннай үлэ сайдыытыгар кылаатын иһин” бэлиэни, Тыараһа нэһилиэгин баһылыга Прокопий Прокопьевич Турнин Махтал суругу үөрүүлээх быһыыга-майгыга туттардылар. Даркылаах алааһыттан төрүттээх Тыараһа олохтооҕо, үлэ бэтэрээнэ Вера Дмитриевна Богатырева, Ленин аатынан холкуос бэрэсэдээтэлин Степан Семенович Морозов төрөппүт кыыһа Татьяна Степановна Морозова, Октябрьскай нэһилиэгиттэн “Иэйии түһүлгэтэ” олохтоох ааптардар уус-уран түмсүүлэрин салайааччыта СӨ суруйааччыларын союһун чилиэнэ, СӨ үөрэҕириитин туйгуна Иннокентий Дмитриевич Лукачевскай эҕэрдэлэрин тиэртилэр.
Бөдөҥсүтүү кэмигэр элбэх Тыараһа дьоно-сэргэтэ, Даркылаах алааһын ыалларыттан Чөркөөххө көһөн баран, ытык-мааны ыал буолан, оҕо-уруу тэнитэн, элбэх киһи олохсуйбута . Ол курдук Даркылаахтан төрүттээх Октябрьскай нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо, бэтэрээн учуутал Баева Харитина Михайловна , бары Аржаковтар, Баевтар ааттарыттан Михаил Григорьевич Баев стахановец, салайааччы, Ааллаах -Үүн таһаҕас тиэйиитин кыттыылааҕа, үлэ, тыыл бэтэрээнин сиэнэ, үөрэҕирии бэтэрээнэ, “Утум” үөрэҕирии үлэтин бэтэрээннэрин түмсүүтүн чилиэнэ Анна Гаврильевна Баева ахтыыларын уонна иһирэх эҕэрдэ тылларын ааптарга тиэртилэр.
«Өбүгэ сирэ Даркылаах» кинигэ күн-сирин көрүүтүгэр күүс-көмө буолбут, биһирэми тэрийсибит, истиҥ көрсүһүүнү тэрийбит Анастасия Николаевна Антоноваҕа, Ирина Ивановна Даниловаҕа, Римма Алексеевна Алексееваҕа, Акулина Васильевна Поповаҕа, Вероника Васильевна Поповаҕа, Кладкин Сергей Федоровичка, Л. Н. Турнин аатынан олохтоох түмэл сэбиэдиссэйигэр Собакина Светлана Николаевнаҕа, биһирэми иилээн — саҕалаан ыыппыт олохтоох библиотекарга Слепцова Матрена Дмитриевнаҕа, Тыараһа нэһилиэгин баһылыгар Турнин Прокопий Прокопьевичка, үйэ саас тухары турар өйдөбүл, сүгүрүйэр бэлиэни олоххо киллэрбит Мордовской Николай Моисеевичка, Бучугасов Роман Романовичка Варвара Федоровна барҕа махталын тиэртэ.
Өбүгэлэрбитин, туруу үлэһит дьоммутун умнарбыт сатаммат. Аҕа көлүөнэ олорон ааспыт олоҕун кэнэҕэс кэнчээри ыччакка тиэрдии ,кинилэр сырдык ааттарын үйэтитии, төрөөбүт дойдуга, алааска тапталы иҥэрии биһиги, ытык иэспит.
Үйэлээх кинигэ ааптарыгар Варвара Федоровнаҕа бары үтүөнү баҕаран туран, мустубут дьон үөрэн –көтөн, эҕэрдэ тылларын, махталларын тиэрдэн астынан тарҕастылар.

 

         

     

 

 

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *